Depressie en aanraking
Depressie en aanraking
22 september 2020 geef ik in Wageningen bij de Volksuniversiteit LIVE de openingslezing ‘HUIDHONGER’ ter ere van het 50-jarige jubileumjaar.
Het begint om 20.00 uur en je kunt je aanmelden via deze link: https://www.volksuniversiteitwageningen.nl/voeding-en-gezondheid/voeding-en-gezondheid/huidhonger-de-behoefte-aan-aanraking-en-genegenheid
Ook de interessante link tussen #huidhonger en #depressie komt hier ter sprake.
De Duitse filosoof Sloterdyk beschrijft de depressieve beleving op treffende wijze:
“Depressie, gekenmerkt door niet-kunnen, geremdheid en vreugdeloosheid, werpt de mensen op een pijnlijk wijze op zichzelf terug, confronteert hen met hun totale onvermogen en leidt tot een fundamentele existentiële hopeloosheid. In de voortdurende rotatie van steeds hetzelfde, verliest het individuele leven zijn zin.”
Ai jai, dit is tragisch toch? En heel pijnlijk.
…en wat is dan de link met huidhonger/aanraking?
In mijn eigen praktijk, maar ook uit onderzoek blijkt dat ‘affectieve verbinding’ en ‘aanraking’ helend werkt. Het doorbreekt de vicieuze cirkel van het volhouden en vechten tegen zware gevoelens en verdoving en biedt ruimte voor een ander gevoel. Een belangrijk element hierin is volgens mij de korte ervaring van een ‘wij’ in plaats van een ‘ik’.
In gezonde, veilig en liefdevolle aanraking is er een gedeelde beleving, is er erkenning, is er compassie en een meevoelen. Je zou het kunnen zien als voeding voor je uitgeputte psychische gestel. Je hoeft niet te praten, niks te beredeneren, niets uit te leggen. Je hoeft alleen maar te zijn en mag ontvangen wat er te ontvangen valt. Deze aandacht en zorg stimuleert mijns inziens dat het zenuwstelsel waar de receptoren van huid onderdeel van zijn, weer hersteld en geactiveerd worden om naar behoren te gaan functioneren. Namelijk zowel opnemend als naar buiten gaand. (denk hierbij aan het heilzame effect van wiegen, wanneer iemand over stuur is) Je huid staat via deze receptoren en het ruggenmerg direct in contact met je de insula; het gebied in de hersenen waar emotionele gebeurtenissen worden verwerkt.
Het lijkt voor mij dat bij depressie prikkels vooral naar binnen gaan (opnemend) en dat het uitende systeem geblokkeerd raakt. (wat zich uit in gevoelloosheid, kippenvel, kou, spijsverteringsklachten, eczeem, acne, zweet, hartkloppingen, buikpijn…) Laten we zeggen dat de zelfregulatie verstoord is. Met een duur woord zeggen we ook wel dat de ‘interoceptie’ afneemt. Dit is het vermogen je eigen lichaam waar te nemen. Gevolgd door ‘enhedonie’ (vreugdeloosheid) en ‘vitale remming’ (niet meer willen en niet kunnen, gevoel ‘op’ te zijn). Je weet niet meer en bent niet meer in staat om te doen wat goed voor jezelf is.
Gebrek aan aanraking versterkt deze gevoelens en het isoleert.
Uit onderzoek blijkt dat massage en affectieve aanraking het cortisolgehalte in het bloed doet afnemen. (cortisol is het hormoon dat toeneemt bij stress en zware psychische belasting) Wanneer dit chronisch hoog is leidt dit (of beter: LIJDT) tot velerlei fysieke klachten.
Mijn ervaring met cliënten die kampen met depressieve gevoelens, is dat liefdevolle aanraking hen enorm goed doet en hun veerkracht en vitaliteit verbetert.